Markasını ve/veya platformunu Birleşik Krallık'a taşımayı düşünen işletmelerin önem vermeleri gereken en büyük hususlardan biri fikri mülkiyet kayıt / tescil prosedürleridir. Ticari markalar bölgeye özgüdür, yani yalnızca tescil edildikleri yerlerde korunurlar. Türkiye'deki markasını Türkiye'de tescil ettiren bir işletme, markasını dünyanın başka hiçbir yerinde koruyamaz. Bu nedenle, Birleşik Krallık'a giriş yapan bir işletmenin yapması gereken ilk şeylerden biri, markası için gerekli korumayı elde etmek için ticari marka tescili başvurusunda bulunmaktır.

Aşağıda, Birleşik Krallık'ta ticari markalar ve alan adları için kayıt sürecini özetledik.

Ticari Markaların Birleşik Krallık'ta Korunması

Birleşik Krallık'ta doğru şekilde tescil edilen bir ticari marka, 1994 Ticari Markalar Yasası'nın 1.maddesi'nde tanımı ve (Trade Marks Act 1994) 2. Maddesi kapsamında ise korunduğu belirtilmiştir. Yasanın 1.maddesi gereği ticari markalar; bir ticari markayı "bir teşebbüsün mal veya hizmetlerini diğer teşebbüslerinkinden ayırt edebilen, grafiksel olarak temsil edilebilen herhangi bir işaret" olarak tanımlar. Ayrıca, ilgili yasa ticari marka sahibine, potansiyel ihlal davalarında yararlanması için hak ve çareler sağlar. Bir ticari markayı başarılı bir şekilde tescil ettirmek için, bir marka sahibinin Fikri Mülkiyet Bürosu'na (IPO) başvurması gerekir.

Başvuru Öncesi Süreç

Bir ticari markayı tescil ettirmek için Fikri Mülkiyet Bürosu'na başvurmadan önce, başvuran, söz konusu ticari markanın gerçekten Birleşik Krallık'ta tescil edilip edilemeyeceğini kontrol etmelidir. Bunun için iki koşul yerine getirilmelidir:

Ø Ticari marka benzersiz olmalı ve TMA 1994'ün 3. maddesinde listelenen tescili reddetme gerekçelerine girmemelidir; ve

Ø Ticari marka, aynı veya benzer mal veya hizmetler için halihazırda tescil edilmiş bir ticari markaya önemli ölçüde benzer olmamalıdır. Bunu doğrulamak için ticari markalar veri tabanı araştırılmalıdır.

Aynı veya benzer mal veya hizmetler için benzer bir ticari marka bulunursa, başvuran, bir rıza mektubu almak için tescilli markanın sahibiyle iletişime geçmelidir. Bu mektup daha sonra başvuruya eklenmelidir.

Başvuranın, aynı ticari markanın benzer versiyonlarını tescil etmek isterse, altı markaya kadar bir 'seri başvuru' yapması da mümkündür.

Başvuran, ticari markalar veri tabanı araştırmasını tamamladıktan ve gerekirse daha önce tescil edilmiş bir marka sahibinden rıza mektubu aldıktan sonra, ticari markasını, markanın ilgili olduğu doğru mal ve/veya hizmet sınıfıyla eşleştirmelidir.

IPO tarafından kullanılan sınıflandırma sistemi, her bir sınıfın kısa açıklamalarının yanı sıra ayrıntılı bir mal ve hizmet listesi sağlayan Nice sınıflandırması adı verilen evrensel 45 sınıflı bir sistemdir. Başvuran, söz konusu ticari markanın ilgili olduğu malları ve/veya hizmetleri sınıflandırmak için bir Birleşik Krallık ticari marka sınıf araştırmasını tamamlamalıdır. Gönderilen bir başvuruda bir mal ve/veya hizmet sınıfı belirtildikten sonra, başvuran yeni bir başvuru göndermedikçe ilave bir sınıf eklenemez. Bu nedenle başvurmadan önce, markanın önümüzdeki birkaç yıl içinde nasıl gelişebileceğini ve uygulama sırasında neler içerdiğini düşünmek çok önemlidir. Her başvuru ücretine bir sınıfın maliyeti dahildir; uygulamaya ekstra sınıf eklemek, sınıf başına £50 tutarındadır.

Başvuru ve Kayıt Süreci

Bir markanın tescili için başvurunun toplam süreci ve o markanın tescili, karşı çıkan bir taraf olmaması kaydıyla yaklaşık dört ay sürmektedir.

İki online başvuru yolu vardır: standart başvuru ve Doğru Başlangıç (Right Start) başvurusu. Standart bir başvuru, £170 + uygulamaya eklenen ek sınıf başına £50 tutarındadır. Bu başvuru tipi, başvurunun doğru yapılıp yapılmadığı konusunda herhangi bir geri bildirim sağlamaz; dolayısıyla başvuran, yanlış bir başvuru yapma ve potansiyel olarak reddedilme riskini taşır. Öte yandan Right Start başvurusu, teslim edildikten sonra sekiz hafta (veya 40 iş günü) içinde bir "inceleme raporu" sağlar ve sonrasında, başvurana başvurusuyla ilgili sorunları çözmesi ve yeniden göndermesi için iki ay süre tanır. Bu başvuru tipi, £200 + uygulamaya eklenen ek sınıf başına £50 tutarındadır. Online başvuruların haricinde, Right Start başvurusu ile aynı ücrete sahip olan, kâğıt formları doldurma ve başvuruyu posta yoluyla gönderme seçeneği de vardır.

Başvuru, başarılı bir şekilde yapıldığında, ilgililerin itiraz edebilmesi için markalar dergisinde iki ay süre ile yayımlanır. İtiraz halinde başvuran, başvurusunu geri çekme, karşı çıkan tarafla konuşma veya başvurusunu savunma seçeneğine sahiptir. Başvuruyu savunurken hukuki danışmanlık alınması önerilir ve mahkeme işlemlerinden geçmek oldukça maliyetli olabilir.

İtiraz edilmediği takdirde ticari marka, tescil sertifikası verilmesiyle de kanıtlandığı üzere, başarıyla tescil edilmiş olur. Marka sahibi, benzer marka başvurularına itiraz edebilecek ve dilediği zaman markayı satabilecek, pazarlayabilecek, ruhsatlandırabilecek ve ipotek edebilecektir. Ancak, bir markanın beş yıl boyunca kullanılmaması durumunda iptal edilebileceği ve marka sahibinin mülkiyet süresi boyunca isim, adres ve e-postasında meydana gelen değişiklikleri bildirmekle yükümlü olacağı unutulmamalıdır.

Mal sahibinin sahip olacağı bir diğer yükümlülük de yenileme ücreti ödemektir. Bir ticari marka, halen kullanımda ise her 10 yılda bir yenilenmelidir; bu, son kullanma tarihinden önceki son altı ay ile sonraki ilk altı ay arasında yapılabilir. Ancak ticari marka, sona erme tarihinden sonraki ilk altı ay içinde yenilenirse, £200 + eklenen her sınıf için £50'lik normal yenileme ücretinin üstüne, £50'lik bir geç yenileme ücreti eklenir.

Tescilsiz Ticari Markalar

Bir markanın hukuken korunması için mutlaka ticari marka olarak tescil edilmesi gerekmez. Marka sahibininkine benzer ticari markaları kullanan kimseler, 'passing off' gerekçesiyle durdurulabilir. İngiltere hukukunda passing off, tescil edilmemiş ama yaygın kullanımıyla ün sahibi olmuş bir ticari markanın, aynı veya benzer markaları kullananlara karşı "taklit etme" veya "karıştırılma ihtimali" gerekçesiyle fikri mülkiyet hakkı talep edebilmesidir. Bir marka sahibi, passing off iddiasını kanıtlamak için aşağıdakileri gösterebilmelidir:

Ø Marka gerçekten de hak talep eden marka sahibinindir.

Ø Marka sahibi, markayla ilgili itibar oluşturmuştur.

Ø Marka sahibi, söz konusu passing off nedeniyle bir şekilde (maddi, itibar vb.) zarar görmüştür.

Bir marka veya marka işareti üzerinde hak iddia etmek bu şekilde mümkün olabilse de tescil, marka sahibine daha önemli ölçüde koruma sağlamaktadır. Passing off olduğunu kanıtlamak, fikri mülkiyet haklarının ihlalini kanıtlamaktan çok daha zordur ve aynı zamanda oldukça maliyetli olabilir.

Alan Adları

Alan adı, bir markanın internette, en yaygın olarak web sitesinde, kullandığı addır. Alan adları, bir markanın çevrimiçi varlığı ve itibarı için çok önemli olsa da bir tür fikri mülkiyet değildir ve bu şekilde tescil edilemezler. Dolayısıyla, bir ticari markanın sahibi olmak, sahibine otomatik olarak bu markayı kendi alan adı olarak kullanma hakkı vermez. Marka sahibinin kaydettirmek istediği alan adını başka bir kişi veya tüzel kişi zaten kullanıyorsa, mevcut kullanıcının alan adını yasa dışı veya kötü niyetli olarak kullandığı kanıtlanmadıkça, marka sahibinin buna itiraz etmek için yapabileceği hiçbir şey yoktur.

Çevrimiçi alan adı kayıt şirketleri, alan adlarını kaydetmeyi önemli ölçüde kolay, hızlı ve uygun maliyetli hale getirir. Küçük bir ücret karşılığında, bir alan adı 48 saat gibi kısa bir sürede kaydedilebilir ve kullanıma hazır hale getirilebilir. Bir alan kaydının en önemli yönü, alan adı sözleşmesini kontrol etmektir. Bir marka sahibi, markasının, alan adı kayıt şirketinden ziyade kendisine ait olduğundan emin olmalıdır; sözleşmede, kayıt şirketine, görünürde bir sebep olmaksızın alan adını iptal etme veya değiştirme hakkı veren maddelere karşı dikkatli olmalıdır. İnternet Tahsisli Ad ve Numaralar Kurumu (Internet Corporation for Assigned Name and Numbers), bir alan adı kaydı ararken başlamak için güvenli bir yer olan akredite ve akreditasyon nitelikli kayıt şirketlerinin bir listesini sağlar.

Özetle, Birleşik Krallık'ta ticari marka ve alan adı tescil prosedürleri basit görünse de işletmeler, markalarını geleceğe ve tescil zaman dilimlerine hazırlamak söz konusu olduğunda ekstra özen göstermelidir. Tescil edilmeye çalışılan fikri mülkiyetlerden herhangi birine itiraz edilirse süreç daha karmaşık hale gelebilir. Bu karmaşık konularda işletmelere yardımcı olmak için hukuk danışmanlığına ihtiyaç duyulabilir.

Güden Uluslararası Hukuk Bürosu hem Türkiye'de hem de Birleşik Krallık'ta fikri mülkiyet tescili alanında uzman bilgisi olan yüksek eğitimli hukuk uzmanlarına sahiptir. Fikri mülkiyet danışmanlığına ihtiyaç duyan bir işletme iseniz, bize İletişim Formumuzu doldurarak veya info@guden.av.tr adresinden e-posta göndererek ulaşabilirsiniz.