24 Aralık 2020'de İngiltere ve Avrupa Birliği Ticaret ve İş birliği Anlaşmasının Taslak metni üzerinde anlaşmaya vardı. Böylelikle belirsizlik sona ermiş oldu ve 1 Ocak 2021 tarihi itibariyle İngiltere ve Avrupa Birliği arasındaki ticaret normal şekilde devam edebilecek. Bununla birlikte, Anlaşmanın tam anlamıyla yürürlüğe girebilmesi için Avrupa Birliği Parlamentosu ve İngiliz Parlamentosu tarafından onaylanması gerekmekte. Ocak ayı içerinde Taslak Anlaşmanın Parlamentolar tarafından onaylanıp yürürlüğe girmesi bekleniyor.

Anlaşmanın Ayrıntıları

Taslak Anlaşma, yalnızca mal ve hizmet ticaretini değil, aynı zamanda yatırım, rekabet, devlet yardımları, verginin yanı sıra AB ve Birleşik Krallık açısından önem taşıyan şeffaflık, hava ve karayolu taşımacılığı, enerji ve sürdürülebilirlik, balıkçılık, veri koruma ve sosyal güvenlik koordinasyonu diğer konuları da içermekte. Taslak Anlaşma, tüm mallarda menşe kurallarına göre sıfır tarife ve sıfır kota sağlamakta.

Bununla birlikte, çevre koruma, iklim değişikliğine karşı mücadele gibi alanlarda bilgi değişimi ve paylaşımı, karbon fiyatlandırması, sosyal ve işçi hakları, vergi şeffaflığı ve Devlet yardımı, etkili, yerel uygulama, bağlayıcı bir anlaşmazlık çözüm mekanizması ve her iki tarafın da iyileştirici önlemler alma konularında hükümler içermekte.

Taslak Anlaşma ile en büyük anlaşmazlık konusu olan balıkçılık meselesi ile ilgili AB ve Birleşik Krallık, balık stoklarının ortak yönetimi için yeni bir çerçeve üzerinde anlaştılar.

İngiltere ve Avrupa Birliği Arasında Yapılan bu Anlaşma Türkiye Açısından Ne Anlama Geliyor?

Toplam 1246 sayfadan oluşan taslak Anlaşmayı özellikle Türkiye açısından incelemeye çalıştım. Bütün metni detaylıca okuyamadım ama üstten göz gezdirme şansım oldu. Taslak Anlaşma metninde "Türkiye" "Türk Vatandaşı" "AB Aday Ülke" ile ilgili herhangi bir ifadeye rastlamadım. Ayrıca Taslak Anlaşmada, Avrupa Birliği Gümrük Birliği Anlaşması ile ilgili de detaylı bir açıklamaya rastlamadım. Bunun, İngiltere, Avrupa Birliği Tek Pazarından çıkarken Gümrük Birliğinden de çıkmış oluyor olduğu anlamına geldiğini düşünüyorum. İngiltere, Tek Pazardan ayrılıp Avrupa Birliği ile bu serbest ticaret anlaşması üzerine anlaşmış oldu.

Sonuç olarak, Türkiye ile ilgili ticari ilişkiler neye göre belirlenecek sorusunun cevabı Taslak Anlaşma metninde yok. İngiltere, 1 Ocak 2021 tarihi itibariyle geçerli olmak üzere yeni küresel gümrük tarifelerini yayınlamıştı. Türkiye ile de yeni bir serbest ticaret anlaşması yapılmadığından Türkiye ile yapılacak ithalat ve ihracatta bu genel gümrük tarifelerine bakmak gerekeceği kanısındayım. Türkiye, Avrupa Birliği Gümrük Anlaşmasının tarafı olarak İngiltere ile olan ticaretinde Gümrük Birliği döneminde olduğu gibi gümrük tarifelerine tabii olmadan sürdürebilecektir.

Bu anlamda bazı sektörler bakımından en önemli değişiklik, Türkiyeli ihracatçılar açısından İngiltere ile ticaretin bundan böyle menşe kurallarına tabii olarak yapılması gereği olacak. Bu anlamda ihracatçı şirketler, üretim sürecinde kullandıkları girdilerin ışığında, ürünlerinin Türk, AB veya Birleşik Krallık menşeine sahip olduklarını garanti altına almaları gerekecek.

1 0cak 2021 tarihinden itibaren Genel Gümrük tarifelerinin ayrıntılarının ne olacağı ile ilgili İngiliz hükümeti 19 Mayıs 2020 tarihinde detaylandırmıştı. Küresel Gümrük Tarifesi olarak adlandırılan yeni sistemin ayrıntılarına aşağıdaki linkteki makalemizden ulaşabilirsiniz.

https://guden.av.tr/ingiltere-gumruk-vergisi-coronavirus-etkiler